Анемия ауруыны? алдын алу

Анемия (гр. αναιμία, қан аздығы) ауырған адамның қаны «сұйылып» кетеді, бұл аурудың сипаты ағза қан деңгейін қалыпқа келтіріп үлгергенше қанның азайып немесе жойыла бастауымен байланысты айқындалады. Үлкен жарақаттар алғанда, аузы ашылып кеткен асқазан жарасы, іш сүзегі (дизентерия) негізіндегі қанның тоқтамауы адамды анемия ауруына шалдықтыруы мүмкін. Қанның қызыл түйіршіктерін жойып жіберетін безгек (малярия) ауруы да анемия дертін қоздырушы болып табылады. Күнделікті тамақ рационында темір құрамдас заттардың болмауы да осы ауруды қоздырып, ушықтыра түседі.

Әйелдердегі анемия дертін қоздыруға етеккір келген кезде немесе дұрыс тамақтанбай ағзасы әлсіреген әйелден босанған кезде тоқтамай аққан қанның да тигізер салдары бар. Әсіресе анемияның ауыр түрімен құрсағындағы баласына керекті қосымша қан мөлшерін қамтамасыз етуге тиісті жүкті әйелдер ауыруы мүмкін.

Балаларда анемия олардың ішетін тамағында темір құрамдас заттардың жетіспеушілігінен де және оларды 6 айлығынан кейін қосымша тамақтандырмағандықтан да болады. Көбіне жас балалардағы анемия себептерін олардың нематодты (паразит) құрттарды жұқтыруы созылмалы іш өту және іш сүзегімен ауыруы туындатады.

Анемияның белгілері[өңдеу]

Терінің бозарып, қуарып өңі қашады
Қабақ үсті терісінің өңі кетіп, бозарады:
Тіс қызыл еті қаны қашып ағарады.
Тырнақ ағарып кетеді, әлсіздену, тез шаршау пайда болады
Анемияның ауыр түрінде бет-аяқ ісініп, жүрек соғысы жиілейді, демігу пайда болуы мүмкін.
Топырақ, бор жеуге әуес балалар мен әйелдер әдетте анемия зардабын шегеді.

Анемияны емдеу және одан сақтану шаралары[өңдеу]

Құрамы темірге бай тағамдармен тамақтаныңыз. Ет, балық және тауық еті құрамында темір мөлшері көп. Көкбұршақ, асбұршақ, жасымық (чечевица), қанық жасыл жапырақты көкөністерде де темір бар. Сондай-ақ асты темір қазан, құтыларға пісіргеннің пайдасы зор. Организмнің темірді сіңіріп қабылдауы үшін негізгі тағамға қоса көкөніс пен жеміс-жидек жеген дұрыс, кофе мен шәйді тамақтанып болғаннан соң ішу керек.

Анемияның қалыпты және ауыр түрімен ауырғанда темір қоспалы дәрі-дәрмек қабылдау қажет (темір сульфаты таблеткалары). Бұны, әсіресе, анемиямен зардап шегетін жүкті әйелдер ішуі керек. Анемияның барлық түрінде де темір сульфаты таблеткалары бауыр экстракты мен В12 витаминіне қарағанда анағұрлым пайдалырақ. Темір қоспалы дәріні әдетте ектіру арқылы емес, таблетка түрінде қабылдайды, өйткені ине салғызу қанша дегенмен қауіпті және әсер ету күші жағынан да ішетін дәріден артықшылығы жоқ
Егер анемия іш сүзегі (іштен қан өту) салдарынан нематода жұққаннан, безгек зардабынан пайда болса, онда адамды анемиямен ауыруға себеп болған осы аурулардан емдеу керек.
Анемия ауыр формаға ауысып, ем қонбаған жағдайда уақыт оздырмай дәрігерге көрінген жөн. Бұл әсіресе жүкті әйелдерге қатысты.

Әйелдер арасында анемиямен ауыратындары көп. Мұндай сырқатпен ауырған әйелдерде түсік тастау және босанған кезде қатты қансырау қаупі зор. Әйелдердің темір қоспасы көп тағамдарды мүмкіндігінше көбірек ішіп-жегені дурыс, әсіресе жүкті кезінде дұрыс, жақсы тамақтануға мән бергендері жөн. Жүктіліктің арасына 2-3 жыл уақыт салу әйелге күш жинап, денсаулығын нығайтып алуға мүмкіндік туғызады.[1][2]

Дереккөздер[өңдеу]

↑ Патологиялық анотомия терминдерінің орысша – латынша – қазақша түсініктеме сөздігі.- Ақтөбе. ISBN 9965-437-40-8
↑ Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9

Вернер, Дэвид. Халыққа медициналық жәрдем көрсету жөніндегі (Анықтамалық). Қазақ тіліне аударғандар: Айымбетов М, Бермаханов А.—Алматы: “Демалыс”, “Қазақстан”, 1994— 506 бет.

ISBN 5-615-01453-9

Осы кітаптың кез келген бөлігін коммерциялық емес мақсатта көшіруге және таратуға басып шығарушылар арнайы рұқсат берген. Сол үшін оларға көп-көп рақмет!

Источник

Анемия немесе қаназдық термині барлығына белгілі, бірақ патологияның нақты себебін, даму механизмі мен негізгі емдеу ұстанымын барлығы біле бермейді. Гемоглобин концентрациясының төмендеуі ағзадағы белгілі бір бұзылысты көрсетеді және диагностика кезінде оны міндетті түрде тексереді, емдеу схемасын таңдау мен алдағы болжам осыған байланысты болады.

Анемия термині нені білдіреді

Анемия – гемоглобин концентрациясының төмендеуімен және көпшілік жағдайда бір уақытта эритроциттің де төмендеуімен сипатталатын патология. Анемия өзіндік ауруға жатпайды, бұл адам ағзасында қандайда –бір болып жатқан ақаудың белгісі болып саналады. Анемияның негізгі себебін анықтау – диагностиканың басты тапсырмасы, себебін дұрыс анықтағаннан кейін емдеу тез және сөзсіз нәтижеге жеткізеді. Гемоглобиннің төмендеуін қарапайым қан анализін анықтауға мүмкіндік береді, соған қарап дәрігер қосымша зерттеулер тағайындауы мүмкін.

МКБ 10 бойынша ауру анемияның түріне байланысты болады. МКБ D64.9 – анемия тұрақты емес, диагностикадан кейін өзгеруі мүмкін.Анемия газ алмасуды өзгертеді – эритроциттің оттегін тасымалдауы төмендейді және бұл тіннің оттегімен қамтамас кезінде анық көрінеді. Соның нәтижесінде ішкі тепе-теңдіктің және ішкі мүшелер қызметінің ақауы туындайды, бұл сылбырлықпен, күштің болмауымен, ашуланғыштықпен, тұрақты ұйқы келуімен, шаш, тері, тырнақтардың нашарлауымен көрінеді.

Классификация

Медицина тәжірибесінде анемияның бірнеше классификациясы қолданылады.

Түстік көрсеткіш бойынша

Түстік көрсеткіш (ТК) – гемоглобиннің қаншалықты эритроцитпен қаныққандығын көрсететін ерекше бірлік. Қалыпты мөлшері 0,86—1,1 құрайды. ТК бойынша ажыратылады:

Гипохромды анемия – ТК 0, 8 төмен;
Нормохромды анемия. Көрсеткіш қалыптыдан ауытқымайды;
Гиперхромды анемия. ТК жоғарылаған жаққа ауытқиды.

Даму механизмі бойынша анемия болуы мүмкін:

Қан жоғалту салдарынан;
Қан түзілудің бұзылысынан, темір тапшылықты, фолий тапшылықты, апластикалық анемиялар;
Тұқым қуалаушылық бұзылыстарынан немесе аутоиммунды процесстерден болатын, эритроциттердің патологиялық бұзылысы салдарынан.

Морфологиялық белгісі бойынша

Қанды зерттеу процессінде эритроциттің тек саны ғана емес, соған қоса олардың өлшемдері де ескеріледі, қалыпты олардың өлшемі 7,2 -ден 8,0 микрометрге(мкм) дейін болады.

Эритроциттердің өлшемінің кішіреюі жиі темір тапшылықты анемия кезінде болады, ал постгеморрагиялық анемия кезінде өлшемі қалыпты болады. Ағзадағы фолий қышқылының немесе В12 дәруменінің жеткіліксіздігінен туындаған анемия кезінде қызыл денешіктердің диаметрі үлкен болады.

Регенерация(қалпына келу) процессіне сүйек кемігінің деңгейі бойынша

Эритроциттер қызыл сүйек кемігінде пайда болып, қалыптасады. Эритроциттердің ізашарлары ретикулоциттер болып саналады, қандағы қалыпты мөлшері барлық эритроциттердің 1,2 % – нан артық болмауы керек. Ретикулоциттердің мөлшеріне байланысты анемияның келесі түрлерін ажыратады:

Регенераторлық. Ретикулоциттер5-2 % шамасында;

Гипорегенераторлық. Ретикулоциттер 0,5 % -ға дейін, регенерациялық қабілетінің төмендегенін көрсетеді;
Гиперрегенераторлық. Ретикулоциттер 2 %-дан жоғары болады;

Апластикалық. Бұл түрінде ретикулоциттер2 %-дан аспайды, яғни регенерациялық процесстің бірден басылғандығын көрсетеді.
Темір тапшылықты анемия. Себебі – көп мөлшерде қан жоғалтудан кейін немесе микроағзаның жеткіліксіз түсуінен туындаған темірдің жеткіліксіздігі болып табылады. Жүкті әйелдерде жиі осы темір тапшылықты анемия болады. Парорексия дамуы мүмкін – ерекше өнімдерді – қағаз, мұз, құмды жеуге деген патологиялық тілегі. Науқастардың тырнақтары сынғыш болатындығы және ерін бұрыштарында жіктердің болуы байқалады;

Гемолитикалық анемия. Эритроциттердің гемолизімен сипатталады, яғни кейбір улардың әсерінен, төмен температурадан, аутоиммунды процесстерден, стресстерден болды. Жалпы белгілерден бөлек, іштегі қатты ауырсыну сезімі, қызылиекте көк түсті сызықтардың пайда болуы мүмкін;
Пернициозды. В12 дәруменінің жедел жеткіліксіздігі кезінде туындайды. Қаназдықтың бұндай түрі көбінесе паразитарлы ауруларда, АІЖ жүйесінің патологияларында, жасы ұлғайған адамдарда анықталады;
Орақ жасушалы. Тұқым қуалау жолымен беріледі. Орақ пішіндегі эритроциттер тамырларда нашар қозғалғандықтан тіннің созылмалы гипоксиясын шақырады. Клиникалық көріністерінде ең алдымен әлсіздік, буындардағы ұстама түріндегі шаншып ауыру сезімі көрінеді;
Апластикалық анемия. Сүйек кемігіне жағымсыз әсерлердің салдарынан туындайды, мысалы сәулелену кезінде;
Сфероцитарлы. Бұл да тұқым қуалайтын патология болып саналады. Қалыптыда эритроциттердің екі жағы да шығыңқы болады, ал сфероцитарлы анемия кезінде олар дөңгеленіп, тек қозғалуына ғана кедергі жасап қоймай, соған қоса көкбауырда тез бұзылуына алып келеді. Анемияның бұл түрінде жиі өт жолдарында тастардың түзілуімен жүреді.

Жүкті әйелдердегі анемия ұрық пен плацентаның дұрыс қалыптасуы үшін қажет болғандықтан, ағзаның темірге қажеттілігі артуы салдарынан туындайды. Жүктілік кезіндегі гемоглобиннің төмендеуі ұрықтағы гипоксияның (тіндерге оттегінің жеткіліксіз түсуінен туындайтын патологиялық бұзылыс), өзін нашар сезінудің, уақытынан бұрын босанудың себебі болуы мүмкін. Анемия кезінде құрсақ ішілік және босанудан кейінгі инфекциялардың даму қаупі артады.

Себептері

Анемияның жалпы себептері болып саналады:

Қан жоғалту. Патологиялық қан жоғалтумен шақырылады;
Әйелдерде менструацияның көп мөлшерде болуы және бірнеше ауыр босанулар;
Жарақаттар;
Көп қан жоғалтумен өтетін операциялар;
Жиі АІЖ жүйесінің ойық жаралық зақымданулары, геморрой, ісік;
Эритроциттердің жеткіліксіз түзілуі немесе олардың зақымдануы оған ықпал етуі мүмкін;
Дұрыс емес тамақтану және тамақтану режимін сақтамау;
Қатаң емдәмдер;
Гиповитаминоз – дәрумендердің (В12, фолий қышқылы), темірдің жеткіліксіздігі;
Аскорбин қышқылының мөлшерден артық болуы. Ағзада С дәруменінің артық жиналуы В12 дәруменінің сіңірілуін бұзады;
Құрамында кофеин болатын сусындарды шектен тыс ішу;
Тұрақты және ауыр физикалық жүктемелер;
Спирттік сусындар мен темекіні шектен тыс тұтыну;
Жүктілік;
Ас қорыту мүшелерінің аурулары, ревматоидты артрит, қызыл шиқан, бүйректің күрделі аурулары, гипотиреоз, ВИЧ;
Ішектің немесе асқазанның бір бөлігін алып тастау;
Тұқым қуалаушылық. Орақ жасушалы анемия эритроциттердің орақ пішінді болуына алып келетін генетикалық дефект салдарынан дамиды. Қызыл денешіктердің бұндай пішіні жіңішке қан тамырларынан қалыпты өтуіне және оттегі молекулаларының тасымалдануына кедергі жасайды.
Қан жасушаларының жеткіліксіз мөлшері, олардың төмендеуі химиотерапияда, инфекционды ауруларда, жұлынның жарақаттары кезінде болады.

Эритроциттердің бұзылысы. Себептері:

Сірке қышқылынан, қорғасыннан, медикаменттерден, жыланның уынан, өрмекшілерден улану;
Паразитарлы аурулар;
Созылмалы стресстер;
Күйік аурулары;
Артериалды гипертензия;
Бауырдың дисфункциясы, соның ішінде цирроз;
Лимфолейкоз;
Онкология.

Ұзақ ағымды және емделмеген анемия иммунитеттің төмендеуінің, миокардиодистрофияның, жүрек жеткіліксіздігінің, көкбауырдың және бауырдың ұлғаюының, неврологиялық бұзылыстардың себебі болып табылады.

Балалардағы қаназдық физикалық және ақыл естің дамуының тежелуіне алып келуі мүмкін, күрделі асқынулармен өтетін суық тию мен инфекционды аурулардың даму қаупін арттырады.

Симптомдары

Анемияның симптомдары қаназдықтың түрімен анықталады, дегенмен патологияның жалпы белгілері болып саналады:

Жұмыс істеу қабілеттілігін бұзатын айқын әлсіздік пен шаршағыштық;
Ашушаңдық;
Күндізгі уақыттардағы ұйқышылдық;
Бастың ауруы, әлсін-әлсін бас айналулар, көздің қарауытуы;
Сәл ғана физикалық жүктемеден кейін туындайтын ентігу;
Сарғыштанумен терінің бозаруы;
Геофагия – борға деген патологиялық дәмдік құштарлық;
Құлақтағы бөгде шулар;
Тері қатпары құрылымының өзгеруі – денедегі құрғақ қабыршықты аймақтардың пайда болуы, шаштың сынғыштығы мен түсуі, тырнақ бетінің қатпарлануы;
Бұлшық еттердегі әлсіздік.

Балалардағы анемияны жылаңқы болуы, физикалық жүктемеден кейінгі тез шаршағыштық, ерін бұрыштарындағы ауыздықтар, жиі ЖРВИ-ің дамуы, ішек инфекциялары, энурез, терең емес, сергек ұйқы көрсетуі мүмкін. Бір жасқа дейінгі балалар артық метеоризмнен, жиі құсудан зардап шегуі мүмкін.

Анемияның үш деңгейін ажыратады:

Бірінші деңгейінде гемоглобин 100 г/л-ге дейін төмендейді. Бұзылыстың айқын белгілері болмайды және патология жиі қан анализінде анықталады;
Орташа ауырлық деңгейі –гемоглобиннің 80 г/л-ге дейін төмендеуі болады. Жалпы шаршағыштық, жиі бас айналулар және қаназдықты, басқа да симптомдары көрінеді;
Үшінші ауыр деңгейінде қандағы гемоглобин мөлшері 70 г/л-ден төмен болады. Жалпы симптомдардан бөлек, ауырсынулармен, шалыс соғулармен көрінетін жүрек қызметінің бұзылысы анықталады.

Эритроциттердің әлсін төмендеуі кезінде қан денешіктерінің деңгейін қалпына келтіруге жиі құрамы темірге бай тағамдардан тұратын диетатерапия көмектеседі. Басқа жағдайларда сәйкес емдік терапия қажет болады.

Диагностикасы

Анемияның диагностикасы қан анализіне негізделеді. Жалпы анализде гемоглобин мен эритроциттердің мөлшерін, ретикулоциттердің пайыздық құрамын, ал биохимиялық қан анализінде — темірдің деңгейі анықталады. Зертханалық диагностика нәтижерінен бөлек, анемияның негізгі себебін анықтау үшін, науқасқа тағы да зерттеулер тізімі тағайындайды.

Емі

Егер бұзылыстың себебі анықталмаса, гемоглобинді тұрақты көтеру мүмкін емес. Сондықтан да ем анемияның бірінші себебіне байланысты тағайындалады. Жалпы қаназдықтың кешенді емі төрт бөлімнен тұрады:

Түріне және даму механизміне байланысты анемияның емі;
Диетотерапия;
Витаминді-минералды кешендерді ішу;
Анемияны туындатқан біріншілік ауруларды емдеу.

Темір тапшылықты анемия кезінде темір препараттарын курстық қабылдау тағайындалады. Фолий қышқылының және В12 дәруменінің жеткіліксіздігінен туындаған анемия кезінде, оларды арнайы дәрілермен толтыруды қажет етеді. Апластикалық анемия кезінде гормондармен, иммуномодуляторлармен емдеу қажет болады, ал ауыр жағдайларда сүйек кемігінің трансплантациясы жүргізіледі.

Ағзадағы темір деңгейін арттыруға етті жеткілікті тұтыну, еттен дайындалған сорпа, малдың бауыры, анар, алма, жаңғақ, жасыл көкеністер, теңіз орамжапырағы, бал болатын диета көмектеседі. Тәттілерді, пеште пісірілген өнімдерді, кофеині болатын сусындарды, майларды, сүтті шектеу қажет.

Анемияның кешенді еміне қасиеттері бойынша теңдесіз емдік –профилактикалық өнім Ламифарэнді қосу қажет. Оның құрамында тек қанның көрсеткішін жақсартатын ғана емес, соған қоса анемияның алғашқы себебін жоюды қамтамасыз ететін тек табиғи өнімдер болады.

Ламифарэн

Ламифарэн – дайындау негізінде қиыршығыстық ангустат ламинариясын пайдаланатын, құрамында альгинат болатын, гель құрылымды дәрумендер кешені. Ламифарэн көптеген ауруларда көмектеседі, анемия кезінде кешенді пайдалану мүмкіндік береді :

Қан түзуге қатысатын В12, фолий қышқылының, йодтың, темірдің және басқа да микроэлементтердің құрамын арттырады;
Ағзадан шлактарды, токсикалық байланыстарды, ауыр металл тұздарын шығарады;
АІЖ шырышты қабығының регенрация процессін күшейтеді, анемияның жиі себебі болатын ауруларда- ойық жаралы ауруларда, гастриттерде, геморройда, бауыр дисфункцияларында ас қорыту жүйесінің қызметін қалпына келтіреді;
Зат алмасу процессін реттейді;
Ағзаның жалпы қарсы тұру күшін арттырады;
Жалпы жағдайды тез жақсартады;
Зәр шығару жүйесінің қызметін реттейді. Анемия пиелонефриттің және басқа да бүйрек ауруларының салдары болуы мүмкін. Ламифарэнді курс бойынша ішу зәр шығару мүшелерінің қызметін реттейді;
Анемияны жоюға бағытталған емдік препараттардың әсерін күшейтеді.

Ламифарэннің тәжірибе жүзінде ешбір қарсы көрсетілімі жоқ, жақсы тасымалданады, тәбетті арттырады және негізгі қоректік заттардың сіңірілуін жақсартады. Емдік-профилактикалық өнімді анемия кезінде ішу қысқа мерзімде қанның қалыпты жағдайын қалпына келтіруге көмектеседі.

Ұсынымдар

Ламифарэнді анемияны емдеу процессі кезінде профилактикалық өнім ретінде ішуге болады. Кешенді ішу әсіресе, анемияның негізгі себебі болуы мүмкін жағдайлары немесе аурулары бар адамдарға қажет болып табылады. Бұл яғни, АІЖ мүшелерінің аурулары, глисттік инвазиялар, иммунтапшылықты жағдайлар, гиповитаминоз, гипертензия жағдайлары. Темекі шегетін, спирттік сусындар ішетін, ауыр физикалық еңбекпен айналысатын адамдарға, Ламифарэнді курс бойынша ішуді ұсынады. Әйелдерге дәрумендер кешені көп мөлшердегі менструация және климакстық кезеңдерде қажет болады. Өнімнің табиғи құрамы операциядан, жарақаттардан, күюлерден, ауыр инфекциондық аурулардан кейінгі қайта қалпына келу уақытында пайдалы болып табылады.

Ламифарэн өнімін ішу ағзаның сенімді қорғанысын қамтамасыз етеді, көптеген аурулардың дамуының алдын алады және кез-келген жаста өзін керемет сезінуге мүмкіндік береді.

Источник

Анемия – қан көлемі бірлігіндегі эритроциттер және гемоглобин төмендеуімен сипатталатын патологиялық жағдай.

Анемия критерилері:

Ерлерде гемоглобин 130г/л және әйелдерде 120 г/л төмен, жүкті әйелдерде 110 г/л аз;
Эритроциттер ерлерде 4х1012/л және әйелдерде у 3,5×1012/л төмен;
Гематокрит индексі ерлерде 40 әйелдерде 36 төмен.

Анемия критериі (ДСҰ):

Ерлер үшін:

гемоглобин деңгейі<130 г/л
гематокрит 39% төмен;

Әйелдер үшін:

гемоглобин деңгейі <120 г/л
гематокрит 36% төмен;

Жүктілер үшін:

гемоглобин деңгейі <110 г/л

Анемия классификациясы:

1. Қан жоғалту нәтижесіндегі анемия:

жедел постгеморрагиялық анемия (жедел қан жоғалту 3 айға дейін);
созылмалы постгеморрагиялық анемия.

2. Қан түзілу бұзылысы нәтижесіндегі анемия:

темір жетіспеушілікті;
В12 дәрумені және фолий жетіспеушілікті;
миелотоксикалық (нефрит, инфекционды аурулар, алиментарлы интоксикация, мырыш және басқа интоксикациялар);
апластикалық;
метапластикалық ( лейкоз, рактың сүйек миына метастаздануы, миеломатоз).

3. Қан түзілуі бұзылуы жоғарлауы нәтижесіндегі анемия (гемолитикалық):

туа пайда болған;
жүре пайда болған.

4. Аралас этиологиялы анемия.

Сүйек миының регенераторлық қабілеттілігіне байланысты анемия түрлері:

арегенераторлы;
гипорегенераторлы;
регенераторлы.

Ауырлық дәрежесіне байланысты:

жеңіл ауырлықтағы (гемоглобин 90 г/л дейін және эритроциттер Зх1012/л дейін),
орташа ауырлықтағы (гемоглобин 70-89 г/л және эритроциттер 2,0-2,9×1012/л дейін),
ауыр дәрежесі (гемоглобин 69 г/л төмен және эритроциттер 1,9×1012/л төмен).

Ең жиі кездесетіні темір жетіспеушілікті анемия (ТЖА)- егер организімде темір жұмсалуы оның түсуінен артық болса ТЖА дамиды.

ТЖА ең жиі себептері:

Темірдің алиментарлы жетіспеушіліг (диета, вегетариандылық, жеткіліксіз тамақтану);
Темірге қажеттілік жоғалауы (жиі босану, көп ұрықты жүктілік; лактация; тез өсу; спортпен интенсивті шұғылдану; шала туылу);
Қан жоғалту (мұрыннан қан кету, диафрагмальды жарық; дивертикул, АІЖ полип және ісік; метроррагиялар; Гудпасчер синдромы);
Абсорбция төмендеуі (мальабсорбция; ішектегі қабыну үрдістері; ахлоргидрия; гастрэктомия)

Анемиялық синдром:

Анемия тереңдігіне және даму жылдамдығына байланысты пайда болады:

Әлсіздік, шаршағыштық;
Тәбет бұрмалануы, төмендеуі;
Ентігу, жүрек қағуы;
Бас айналу;
Құлақтағы шуыл;
Естен тану;
Стенокардия ұстамасы ауырлануы;

Сидеропения синдромы и темірдің латентті жетіспеушілігі жағдайы

Тері және оның қосымшаларының дистрофиясы;
Иіс және дәм сезудің бұрмалануы;
Бұлшықеттік гипотония (зәрді ұстай алмау);
Бұлшықеттік ауырсынулар;
Назар аудару төмендеуі;
Ес бұзылысы.

Сидеропениялық синдром:

Бұлшықет аппараты өзгерісі. Бұлшықетте миоглобин және фермент жетіспеушілігі бұлшықеттік әлсіздікті жоғарлатады, тез шаршағыштық пайда болады. Балалар мен жасөспірімдерде ТЖА өсудің және физикалық дамудың артта қалуымен сипатталады. Нәтижесінде бұлшықет аппаратының сфинктері әлсіреп императивті зәр шығарулар, күлгенде, жөтелгенде зәрді ұстай алмаушылық, қыз балаларда түнгі зәр ұстай алмаушылық (энурез) байқалады.

Тері өзгерісі. Темір жетіспеушілігінде тері құрғап, тулейді. Тері пергементке ұқсас болады. Аналь тесігінде, ауыз бұрышында, табанда,алақанда жаралар пайда болады. Шаш сынғыш және түсуге бейім боп келеді. 20-25% жағдайда терінің жұқаруы, сынғыштғы, көлденең сызаттануы түрінде өзгеруі болады.

Рисунок114 Сидеропениялық синдром

3. 10-15% жағдайда асқазан-ішек жолдарының шырышты қабатының өзгерісі, ауыз бұрышының жарылуы, эрозиялануы. Пародонтозға, тіс жегіге бейімділік.
4. Иіс сезу өзгерісі, әр түрлі иіске құмарлық: бензинге, газға, мазутке, газет қағазына , ацетонға, лакка, гуталинге, нафталинге, жаңбырдан кейінгі топырақ иісіне.

5. Балалар мен жасөспірімдерде топырақ (геофагия), бор, тіс ұнтағы, көмір, саз,құм,мұз, шикі қамыр, фарш жегіштік түріндегі дәм сезу бұзылыстары пайда болады.

Рисунок1887 Сидеропения кезіндегі тері бұзылыстары

6. Атрофиялық ринит және фарингит түріндегі тыныс жолдарының шырышты қабаттарының өзгерісі.

7. 87% жағдайда көгілдір склера симптомы түріндегі көру ағзасының шырышты қабатының өзгерісі.
8. Асқорыту жолының өзгерісі кезіндегі симптом:

а) өңештің шырышты қабатының құрғауы, атрофиясы, кешкі уақыттарда және шаршаған кездерде құрғақ тағамды жұтудың қиындауы;

б) атрофиялық гастрит, ахилия.

9. Субфебрилитет түріндегі термореттелудің өзгеруі.

10. Ішкі ағзалардың дистрофиялық өзгерісі. Мысалы, екіншілік анемиялық сидеропениялық миокардиодистрофия.
11. Нейтрофилдердің фагоцитарлы белсенділігінің бұзылысы және Т-және В-лимфоциттердің мөлшерінің төмендеуі.

Рисунок1778

Сидеропения кезіндегі тырнақ өзгерісі

Анемия ауырлығын бағалау:

Жеңіл дәрежесі Hb 110 – 90 г/л
Орташа дәрежесі Hb 90 – 70 г/л
Ауыр анемия Hb < 70 г/л

Темір жетіспеушілік жағдай кезеңі:

ТЖА ағзадағы темір жетіспеушіліктің соңғы кезеңі болып табылады.Темір жетіспеушіліктің бастапқы дәрежесінде клиникалық белгілер болмайды, лабораторлы диагностика әдістері дамуының арқасында темір жетіспеушілік жағдайдың клиника алды кезеңін анықтау мүмкіндігі бар.
Ағзадағы темір жетіспеушіліктің үш дәрежесін ажыратады: 1 – ағзадағы темірдің прелатентті жетіспеушілігі;2 – ағзадағы темірдің латентті жетіспеушілігі; 3 – темір жетіспеушілікті анемия.

Темір жетіспеушілік анемия:

Бұл кезеңде екі негізгі синдром болады: сидеропениялық және анемиялық
Сидеропениялық синдром жоғарыда аталған.
Анемиялық синдром қанда гемоглобин және эритроцит мөлшерінің төмендеуі нәтижесіндедамиды. Клиникалық көрінісі тіннің оттегілік ашығуымен байланысты және астениялық синдром, бас айналу, құлақтағы шуыл, тахикардия, естен тану жағдайымен көрінеді. Бұл кезеңде қанның жалпы анализінде лабораторлы көрсеткіштер өзгрісі болады.

Темір жетіспеушілік анемия диагнозы критериі:

түсті көрсеткіш төмендеуі
эритроциттер гипохромиясы, микроцитоз
сарысулық темір деңгейі төмендеуі
Сарысудың жалпы темір байланыстырушы қабілеттілігінің жоғарлауы
сарысудағы ферритин төмендеуі

Қанның жалпы анализі:

ТЖА кезінде жалпы қан анлизінде гемоглобин және эритроцит деңгейі төмендейді. Нb <98 г/л болғанда аздаған эритроцитопения анықталады, бірақ эритроциттердің <2 х 1012/л төмен болуы ТЖА тән емес.

Қанның биохимиялық анализі:

ТЖА кезінде қанның биохимиялық анализінде анықталады:

сарысулық ферритин концентрациясының төмендеуі;
сарысулық темір концентрациясының төмендеуі;
ОЖСС жоғарлауы;
трансфериннің темірмен қанығуының төмендеуі.

Эритроцитарлы индекстер:

Эритроциттің орташа көлемі (mean cell volume – MCV) – эритроциттер көлемінің сапалық көрсеткіші. MCV мағынасына қарай анемияның микроцитарлы (более 95 мкм3 артық), нормоцитарлы (77-95 мкм3) және макроцитарлы түрлеріне дифференциация жүргізіледі. ТЖА үшін анемияның микроцитарлы сипаты тән.( 77 мкм3 төмен).
Эритроциттегі гемоглобиннің орташа көлемі (mean cell hemoglobin – MCH) – клиникалық тұрғыдан түсті көрсеткішке ұқсас. МСН негізі бойынша нормохромды (27-32 пг), гиперхромды (95 мкм3 артық) және гипохромды анемияларды ажыратады. Темір жетіспеушілікті анемия үшін гипохромды сипат тән (27 пг төмен).
Эритроциттегі гемоглобиннің орташа концентрациясы (mean cell hemoglobin concentration, MCHC) – эритроцит көлеміне қарамастан эритроциттің гемоглобинмен қанығу дәрежесі. ТЖА үшін МСНС көрсеткішінің төмендеуі тән.

Жедел қан жоғалтумен сипатталатын анемия (жедел постгеморрагиялық анемия)

Кезеңдері:

1) Рефлекторлы-қантамырлы компенсация

Бірінші тәулікте – лейкоцитоз (20 мың/мл) с нейтрофильді жылжумен; гипертромбоцитоз ( 1 млн/мл дейін).

2) Гидремиялық компенсация – НЬ, Ht және эритроциттер төмендеуі, гемолиз, азотемия болуы мүмкін;

3) Сүйек милық компенсация: сүйек миында Эпо жоғарлауы, эритроидты өсімнің гиперплазиясы, ретикулоцитоз, пойкилоцитоз, полихромазия, нормобластоз

Темір жетіспеушілік анемия емдеу принциптері:

Егер мүмкін болса, темір жетіспеушілік анемияның себептерін жою;
Мөлшері темір атомы құрмына байланысты есептелетін темір препараттары: тәулігіне 200-300 мг темір 3 рет ашқарында;
Алғашқы 3 күнде – 50% мөлшерде;
7-10 күнде (Rt) және ай сайын (СЖ, ФС) лабораторлы көрсеткіштерді бақылау;
Көрсеткіш қалыпқа келгеннен кейін сүйемелдеуші мөлшерді қабылдау;
Емнің жалпы ұзақтығы 4-6 ай.

сонымен қатар жүктілерде болатын анемия жайлы және теміржетіспеушілік анемия мына жерден толықтай оқыңыз.

Қажетті материалды таппадың ба? Онда KazMedic авторларына тапсырыс бер

Анемия ауруыны? алдын алу

Publication author

Loading…

Источник